Utrata pamięci związana z wiekiem może być odwracalna - donoszą na łamach czasopisma "Neuron" naukowcy z Uniwersytetów w Missouri i Waszyngtonie oraz z Instytutu Medycznego Howard Hughes w Waszyngtonie.
Naukowcy pod kierunkiem Randy Bucknera z Washington University w St. Louis przeprowadzili badania na 62 osobach. Młodsi uczestnicy byli w wieku około 20-30 lat, starsi uczestnicy w wieku około 70- 80 lat i nie wykazywali żadnych oznak choroby Alzheimera czy innej choroby neurodegeneracyjnej, której towarzyszą zaburzenia pamięci. W dwóch seriach eksperymentów naukowcy rejestrowali aktywność mózgu z wykorzystaniem techniki funkcjonalnego rezonansu magnetycznego (fMRI), w czasie gdy każdy badany próbował zapamiętać prezentowane słowa. Technika fMRI bada aktywność różnych obszarów mózgu na podstawie zużycia tlenu. Stopniowa utrata funkcji poznawczych, zwłaszcza pamięci jest często skutkiem starzenia się. W badaniach starano się przeanalizować mechanizmy poznawcze związane z trudnościami z pamięcią spowodowane procesem starzenia się. Potwierdzono przy tym przypuszczenie, że niektóre czynniki powiązane z tymi trudnościami, mogą być odwracalne przy właściwej pomocy udzielonej osobom w podeszłym wieku. Okazało się, że proces starzenia się nie musi powodować fizycznego zniszczenia mechanizmów poznawczych odpowiedzialnych za efektywne zapamiętywanie w płatach czołowych mózgu. Badania naukowców amerykańskich pokazują, że starsi ludzie mają duże niewykorzystane źródła poznawcze w obszarze lewej kory czołowej, które są czymś w rodzaju pasów bezpieczeństwa mogących usprawnić procesy związane z pamięcią. Podczas starzenia się rosną trudności w spontanicznym dostępie i użyciu tych obszarów płata czołowego, które rutynowo są używane przez młodsze osoby w czasie pomyślnego przetwarzania pamięci - dowodzą naukowcy. Podczas gdy młodsi ludzie używają obszarów lewego płata czołowego niemal wyłącznie dla pewnych, związanych z pamięcią procesów poznawczych, starsi dorośli wydają się tracić kontrolę nad najważniejszymi funkcjami pamięci w tych obszarach mózgu. Starsze osoby stopniowo tracą zdolność do selekcjonowania i kontroli regionów kory mózgowej po stronie lewej. Wiele starszych osób przetwarza zatem pamięć bez dostępu do tej części mózgu, której młodzi ludzie używają do kodowania pamięci.
Jednym z aspektów badań naukowców amerykańskich jest to, że dostarczają one silnych dowodów, iż specjalistyczna opieka oraz zastosowanie odpowiednich strategii wsparcia może pomóc w odzyskiwaniu zdolności poznawczych u osób, które w wyniku procesu starzenia się w sposób znaczny utraciły te zdolności. Niektóre starsze osoby zachowują bowiem wystarczające zasoby w obrębie układu nerwowego, by prawidłowo przetwarzać zadania pamięciowe, ale nie są w stanie efektywnie używać tych zasobów. Wyniki badań pokazują, że można spowodować u starszych osób - dzięki odpowiedniemu treningowi intelektualnemu, np.:NEUROBIK - użycie tych obszarów kory mózgu i wzrost sprawności poznawczej. Wyniki przedstawiane przez amerykańskich naukowców mają swoje podstawy we wcześniejszych ustaleniach uzyskanych dzięki technice funkcjonalnego rezonansu magnetycznego, które wskazały dokładnie wiele obszarów mózgu, które zdrowi młodzi dorośli używają niemal wyłącznie w czasie prawidłowego zapisywania informacji w pamięci. Na podstawie wzrostu poziomu aktywności w regionie mózgu nazywanym korą przedczołową można przewidzieć dokładnie, czy dany osobnik skutecznie zapisał w pamięci informację dotyczącą konkretnego słowa. Prezentowane przez naukowców amerykańskich badania oparte o czynnościowy rezonans magnetyczny pozwoliły zobrazować aktywność mózgu w czasie, gdy młodzi i starzy dorośli wykonują zadania wpływające na zapamiętywanie werbalnych sygnałów słów, oraz wzrokowych sygnałów zdjęć ludzkich twarzy. Wyniki sugerują, że główne komponenty problemów z pamięcią u starszych dorosłych mają swoje źródło w dwóch różniących się i niezależnych załamaniach w funkcjach poznawczych: niemożności zlokalizowania i selekcji tych rejonów mózgu, które najlepiej nadają się dla zadań pamięciowych oraz brak efektywności obszarów mózgu, które przejmują pamięciowe zadania. U młodych osób skupienie się na zadaniu pamięciowym opartym na słowach wywołuje w korze czołowej prawej tylko przelotną aktywację i niemal natychmiast młody umysł przesyła zadanie do lewej kory czołowej, gdzie następuje przetwarzanie informacji, a pobudzenie jest ograniczone tylko do tego obszaru. Starsze osoby nie są zdolne do efektywnego przesyłania i znacznego skupienia zadań pamięciowych w preferowanych obszarach lewej kory czołowej, często dochodzi u nich do aktywacji obszarów mózgu, które nie są przeznaczone dla tego typu zadań. Mózg osoby dorosłej niewątpliwie nie może być uważany za niezmienny. Nawet w okresie dorosłości połączenia pomiędzy neuronami nie są raz na zawsze ustalone i mogą się zmieniać – w zalezności od intensywności ich uzywania. Komunikacja miedzy neuronami zachodzi za pośrednictwem połączeń synaptycznych. Drobne wypukłości na dendrytach komórki nerwowej, tzw. kolce dendrytyczne kontaktują się z synapsą najbliższego neuronu (lub grupy neuronów), uwalniającego substancje chemiczne do szczeliny synaptycznej. W zależności od okoliczności kolce dendrytyczne mogą się zmniejszać i zrywać kontakt z sąsiadującym neuronem(grupą neuronów) lub rosnąć i nawiązywać nowe kontakty. Tezę o istnieniu tego rodzaju procesu wysunął w pierwszej połowie XX wieku kanadyjski neurofizjolog Donald Hebb w swojej książce Organization of Behavior (Organizacja zachowania). Stwierdził, że: „Gdy akson komórki A znajduje się wystarczająco blisko, by pobudzić komórkę B, i wielokrotnie lub stale bierze udział w wytwarzaniu impulsu nerwowego w komórce B, wówczas w jednej lub obu komórkach zachodzi pewien proces wzrostu lub zmiana metaboliczna, w wyniku, których zwiększa się efektywność A jako jednej z komórek wywołujących impuls nerwowy w B”. Oznacza, to, ze, kiedy jeden neuron wysyła sygnał do drugiego neuronu i ten drugi neuron zostaje pobudzony, potoczenie między tymi dwoma neuronami ulega utrwaleniu. Im częściej jeden neuron pobudza drugi, tym silniejsze połączenie powstaje miedzy nimi. Idea reorganizacji połączeń pod wpływem doświadczeń nazwano uczeniem się hebowskim. Obecnie, mechanizm ten jest znany, jako długotrwałe wzmocnienie synaptyczne (LTP). Czyli stale utrzymujący się (ponad godzinę) wzrost wydajności synapsy, który wynika z docierającego do niej pobudzenia neuronalnego. Efektem LTP są silniejsze połączenia między komórkami nerwowymi oraz długotrwale zmiany w połączeniach synaptycznych. Uważa się, ze te zmiany w połączeniach są odpowiedzialne za uczenie się i pamięć.Jeśli więc starszym osobom pomoże się i przygotuje tak zadania pamięciowe, że są bardziej oparte na znaczeniu (semantyczne), to w takich warunkach w pełni wykorzystują lewą korę czołową i poprawiają pamięć dochodząc do poziomu młodych, zdrowych dorosłych.
ODPOWIEDZI NA PYTANIA
Jeśli nasza odpowiedź nie satysfakcjonuję Cię, skonkretyzuj pytanie i przeslij je z zakładki "KONTAKT".